Giải pháp dự báo sớm và quản lý rủ ro mưa lũ - "Mắt thần" giám sát thời tiết cục bộ, cơ sở dữ liệu nguồn đáng tin cậy là tiền đề nâng cao hiệu quả phòng chống thiên tai.

Mưa lũ đã qua trở thành nỗi ám ảnh đau thương của đất nước hình chữ S - Việt Nam.

Hình ảnh mưa lũ Miền Trung - Nguồn copy: Báo Thanh Niên 

Từ chính hậu quả của mưa lũ để chúng ta ý thức được việc xây dựng các giải pháp dự báo mưa cục bộ và quản lý rủi ro lũ lụt trở nên cấp thiết ở nhiều địa phương. Hành động nhanh chóng - chính xác là tiền đề của sự hiệu quả trong giải pháp này. 

Radar thời tiết - "Mắt thần" giám sát thời tiết cục bộ, cơ sở dữ liệu nguồn 

Hành động nhanh chóng - chính xác trong công tác dự báo, cảnh báo thời tiết tới từ đâu? Từ hệ thống trang thiết bị đo lường, giám sát chuyên dụng. Trong đó, radar thời tiết được xem là "mắt thần" trong việc giám sát hiện tượng mưa dông, mưa đá theo thời gian thực, đồng thời cung cấp nguồn cơ sở dữ liệu thủy văn đầy đủ và đáng tin cậy cho các cơ quan dự báo và ứng phó. 

Radar thời tiết là thiết bị công nghệ cao sử dụng sóng điện từ để phát hiện và theo dõi các hiện tượng khí tượng như mây mùa, dông sét, mưa to, bão. Thông qua sự phản xạ của sóng radar, thiết bị cho phép xác định:

• Vị trí, di chuyển và cường độ mưa
• Khu vực có nguy cơ gió giật, dông lốc, mưa lớn
• Ước tính lượng mưa tích lũy theo thời gian

Công nghệ dự báo sớm chính xác mưa - Yếu tố cốt lõi trong phòng chống lũ, ngập úng

Trong công các phòng chống thiên tai, khả năng phát hiện diễn biến các hiện tượng thời tiết càng sớm và chính xác cao thì hoạt động triển khai các phương án phòng chống càng hiệu quả. Radar thời tiết chính là "trợ thủ đắc lực" để nâng tầm dự báo cảnh báo.

Nhìn vào thực tế diễn ra những năm gần đây, đặc biệt là trong khoảng thời gian 2024 - 2025 này có thể thấy được sự biến đổi khí hậu khiến thời tiết ngày càng cực đoan, mưa dông mùa hè trở nên bất thường và phức tạp hơn. Hiện tượng mưa cục bộ trong thời gian ngắn gây ngập lụt, lũ quét, lũ ống xảy ra thường xuyên, gây thiệt hại lớn về người và tài sản.Do đó, ứng dụng radar thời tiết công nghệ cao với độ chính xác và thời gian phát hiện sớm là cực kỳ cấp thiết.

***Radarứng dụng trong hoạt động khí tượng thủy văn gồm có nhiều loại. Bạn có thể tham khảo thêm tại bài viết này:

Các loại radar thời tiết theo băng tần

Tạo lập cơ sở dữ liệu thủy văn và số hóa quản lý mưa lũ

Bên cạnh khả năng phát hiện & dự báo, dữ liệu từ radar giám sát mưa cũng rất được quan tâm từ phía đơn vị quản lý lĩnh vực KTTV.

Các dữ liệu thông tin về vị trí mây gây mưa, sự di chuyển, cường độ mưa, khu vực phân bố mưa,...cung cấp từ tổng quan tới chi tiết bổ sung vào nguồn dữ liệu chung làm cơ sở nâng cao độ chính xác trong dự báo lũ quét, lũ ống, ngập lụt ở thành thị, nông thôn, miền núi.

Mô hình kết nối radar thời tiết - Nguồn cơ sở dữ liệu uy tín chính xác cao (Nguồn: ELDES)

Song vì trong công tác quản lý và quy hoạch cần nguồn dữ liệu lớn và đa dạng từ hệ thống thiết bị đo lường. Chính vì thế, giải pháp tối ưu đó là kết hợp hệ thống giám sát mực nước sông tự động, hệ thống đo mưa điểm áp dụng công nghệ IoT  với radar dự báo thời tiết. 

Việc đồng bộ dữ liệu từ các nguồn liên tục, tự động truyền về trung tâm. Khi được số hóa và kết nối theo thời gian thật, hệ thống giúp cơ quan chủ động dễ dàng truy xuất, phân tích, và ra quyết định kịp thời trong phòng chống lũ lụt.

Đơn vị cung cấp giải pháp, hệ thống radar dự báo thời tiết phục vụ công tác quản lý rủ ro mưa lũ

Trên thị trường không thiếu các đơn vị cung cấp hệ thống cảm biến đo lường phục vụ cho ngành KTTV. Tuy nhiên, ở cấp độ giải pháp cao hơn như kết hợp radar, cảm biến IoT, mô hình hóa quản lý rủ ro ngập lụt để tổng hợp thu thập dữ liệu, dự báo đến cảnh báo và ra quyết định thì vẫn còn rất ít đơn vị có năng lực thực hiện toàn diện.

Asin Việt Nam tự hào là một trong số đơn vị có khả năng đưa tới giải pháp kết hợp radar thời tiết với cảm biến IOT với mô hình dự báo lũ lụt theo thời gian thực ở nông thôn, đô thị.

Các thách thức ngập lụt đô thị do mưa lớn sẽ được giải quyết hiệu quả bởi sự kết hợp giữa:

• Radar băng tần X: là thiết bị phần cứng cung cấp dữ liệu mưa 
• Mô hình  Flood4Cast: mô hình hóa bản đồ ngập lụt, đưa ra những kịch bản, dự báo chính xác trong thời gian sớm.

Sơ đồ mô tả mô hình Flood4Cast: Nền tảng quản lý rủi ro về tác động của mưa cực
đoan ở khu vực thành thị và nông thôn VN (Nguồn: Hydroscan)

Asin Việt Nam cũng rất may mắn khi được lựa chọn trở thành đơn vị phân phối hệ thống radar băng tần X của ELDES tại Việt Nam. Đồng thời kết hợp với Mô hình dự báo lũ lụt Flood4cast của Hydroscan & VITO. 

Hiện giải pháp đang được ứng dụng thí điểm tại Việt Nam. Tin rằng với hiệu quả của giải pháp này đã được áp dụng thành công ở các nước ngoài thì đối với Việt Nam cũng sẽ phát huy mạnh mẽ tính hiệu quả và tối ưu của nó.